Mavi Haşhaş

Mavi haşhaş, Haşhaş bitkisi gelincikler familyasındandır. Oldukça sıcak iklimi sever. Hindistan, Batı Asya ve ülkemizde haşhaş ekilir. Bizim ülkemizde 40'ın üzerinde yabani haşhaş türü vardır. Ege denizinin Kuzey Doğusu özellikle Denizli, Afyon, Kütahya, Burdur, Isparta da haşhaş ekiminin yapıldığı yerlerdir. Haşhaş killi fakat su tutmayan topraklarda iyi yetişir. Çorak ve rutubetli yerleri sevmez. Bitkinin kökleri çok derine inmediği için gevşek topraklarda tutunamaz.

Haşhaş bitkisinin yaprakları yumurta şekline benzer. Ucuna doğru sivri tabanı kalp şeklini alarak gövdesini sarar. Kenar kısmı derin dişli olur. Mavimsi yeşil ya da grimsi yeşil renkli olur. Yetiştiği yörelere göre boyutları 1,5 metreye kadar büyürler. Yukarıya uzanırken çatallaşma yapar ve uzun bir sap üzerine çiçek açıncaya kadar doğrulanır. Çiçeklerin renkleri ise mavimsi ve yeşildir. Tabana doğru kırmızımsı, iki tane kupa yarığı vardır. Çiçeği açınca bu yapraklarında dökülme olur. Taç yapraklarının dört tanesi beyaz olup, pembemsi, eflatun ya da kan kırmızımsı olabilir. Ortasında bir göbek ve çevresinde döllenme tozları vardır. Çiçekleri solarak döküldüğünde ortasındaki göbeği büyüyerek küre ya da fıçı biçimini alır. Kapsülleri beyaz süt renginin bitki özü akıcı bir sıvı gibi bir gün sonraya esmerimsi yapışık bir maddeye döner. Bunun adına Afyon (Opium) denir.

Mavi haşhaş kapsüllerin çizilmesi sonucu oluşur. Özellikle kapsül içinden çıkan haşhaş tohumları ile pasta, börek, ekmek, yaparken içine katılır. Haşhaş yağı yemeklerde kullanılır ve sabun yapımında kullanılır.

Haşhaşın başı, yaprakları, tohumu, tohumundan elde edilen yağı, haşhaş başından elde edilen afyonu değişik şekillerde ve amaçlarda kullanılır. Daha tamamen olgunlaşmadan toplanmaktadır ve içindeki tohumlar çıkarılır hafif sıcaklıkta kurutulur. Daha sonra kurutulmuş mavi haşhaş başları suyla kaynatılır. Bu suyun ağrı kesici ve uyuşturucu özelliği vardır. Bundan dolayı gargara yapılır, diş ağrılarına iyi gelir. Suyu içilerek vücudun çeşitli yerlerindeki ağrılara karşı kullanılır. Haşhaşın yaprakları özellikle haricen merhem şeklinde ağrı kesici olarak kullanılmaktadır. Ağrı kesici, uyuşturucu ve keyif verici olarak kullanılmaktadır. Morfin etkisi olan bir ağrı kesicidir ve uyuşturucudur.

Afyonun içerdiği maddeler vücuda ciddi etkilerde bulunur. Afyon öncelikle sinir sistemini etkileyerek ağrıları kesmesi yanı sıra zihni bulanıklaştırır. Konsantrasyonu ve karar verme yeteneğini azaltır. Uyuşukluk ve uyku yapar. Solunumu zayıflatır. Kalp atışlarını yavaşlatır ve tansiyonu düşürür. Bağırsak hareketlerini yavaşlatarak kabızlığa neden oluyor. Cinsel isteği ve gücü azaltır. Ayrıca afyon bağımlılık yapabilir. Özellikle sürekli kullanımda organların çalışmasını bozuyor. Vücudu zayıflatır. Vücut direnci ve hafızayı zayıflatır. Ruh sağlığını bozar. İçilerek kullanılırsa bilhassa küçük çocuklarda ölümle sonuçlanabilir. Zehirlenmelere yol açabileceği için tehlikelidir.